इस्लाम मधील स्वावलंबनाची शिकवण व बंधुभाव
✍️ डॉ. ज्युबेदा तांबोळी
मक्कावासीयांच्या द्वेष व अत्याचाराला कंटाळून जेव्हा प्रेषित हजरत मुहम्मद साहेबांनी स्वदेश त्याग केला आणि अंदाजे ४५० कि.मी. उत्तरेकडे प्रवास करून मदिना शहरी स्थायिक झाले, तेंव्हा त्यांचे अनेक नातलग, अनुयायी व सोबती देखील त्यांच्या पाठोपाठ हिज्जत (स्थलांतर) करून मदिनेत दाखल झाले. ते पूर्णत: लुटले गेले होते. शरीरावर असलेले वस्त्र, एवढीच त्यांची मालमत्ता होती. परंतु यापैकी एकालाही पैगंबरसाहेबांनी भीक मागू दिली नाही. त्यांनी मदिनेत मुआखतीची (बंधुसंघाची) स्थापना केली. कांहीनी तर आलेल्या दिवशीच कामासाठी बाजारपेठ गाठली, कांहीनी दुसऱ्या दिवशी जंगलाची वाट धरली, आणि जळाऊ लाकडे तोडून बाजारात विकायला लागले. कांहीनी मोलमजुरीची कामे पत्करली आणि पाहता पाहता मदिना शहर हे एक स्वावलंबी समाज असलेले शहर म्हणून परिसरात प्रसिध्द झाले.
मदिनावासियांनी मक्केतून आलेल्यांना आश्रय दिला. पण दोघांनीही एकमेकांच्या हक्कांवर अतिक्रमण केले नाही. मक्कावासी नेहमी मदिनावासियांचे उपकार मानत राहिले, मदिनावासियांनी कधीही आपल्या उपकाराची जाहिरातबाजी केली नाही. पैगंबर साहेबांच्या शिक्षण आणि प्रबोधन कार्यामुळे एका आत्मनिर्भर आणि आदर्श समाजाची निर्मिती झाली. मदिनावासियांचे सर्वात मोठे संरक्षक त्यांचे शेजारी होते आणि हे शेजारी एकाच धर्माचे नसून विविध धर्मीय होते. पैगंबर साहेबांनी दाखविलेल्या स्वावलंबनाच्या वाटेवरील आपण वाटसरू बनू या.
